İlgili Makaleler
Dünya, iç içe geçmiş farklı katmanlardan oluşur. Bu katmanlar, hem fiziksel özellikleri hem de kimyasal bileşimleri açısından birbirinden farklıdır. Katmanlar, yeryüzünden merkeze doğru değişen basınç, sıcaklık ve yoğunluk değerlerine göre sıralanır.
Dünyanın Katmanları
1. Yer Kabuğu
- Tanım: Dünyanın en dış katmanıdır. İnsanların yaşadığı ve doğrudan gözlem yapabildiği bu katman, ince ve kırılgan bir yapıya sahiptir.
- Kalınlık: 5-70 km arasında değişir. Okyanus tabanlarında daha ince, kıtalarda ise daha kalındır.
- Bileşimi: Silikat mineralleri (silisyum ve alüminyum ağırlıklı).
- Türleri:
- Okyanusal Kabuk: Daha ince ve yoğun (bazaltik).
- Kıtasal Kabuk: Daha kalın ve daha az yoğun (granitik).
2. Manto
- Tanım: Yer kabuğunun hemen altında bulunan, yarı akışkan yapıya sahip geniş bir katmandır.
- Kalınlık: Yaklaşık 2.900 km.
- Bileşimi: Magnezyum ve demir açısından zengin silikatlar.
- Özellikleri:
- Üst mantoda magma oluşur ve bu magma volkanik faaliyetlerde yüzeye çıkar.
- Manto, konveksiyon akımları ile yer kabuğunu hareket ettirir (tektonik plakaların hareketi).
- Sıcaklık: 1.000°C ile 3.700°C arasında değişir.
3. Dış Çekirdek
- Tanım: Mantonun altında bulunan, sıvı haldeki demir ve nikelden oluşan katmandır.
- Kalınlık: Yaklaşık 2.200 km.
- Bileşimi: Sıvı demir ve nikel.
- Özellikleri:
- Dünya’nın manyetik alanını oluşturur.
- Sıvı olduğu için iç çekirdekten gelen ısıyı iletir.
4. İç Çekirdek
- Tanım: Dünyanın en iç katmanıdır ve katı bir yapıya sahiptir.
- Yarıçapı: Yaklaşık 1.220 km.
- Bileşimi: Katı demir ve nikel.
- Sıcaklık: 5.000°C ile 6.000°C arasında.
- Özellikleri:
- Aşırı basınç nedeniyle katı halde bulunur.
- Dünya’nın merkezini oluşturur.
Dünya Katmanlarının Genel Özellikleri
| Katman | Durumu | Kalınlık | Sıcaklık | Bileşimi |
|---|---|---|---|---|
| Yer Kabuğu | Katı | 5-70 km | 0°C – 1.000°C | Silikat mineralleri |
| Manto | Yarı akışkan | 2.900 km | 1.000°C – 3.700°C | Magnezyum, demir |
| Dış Çekirdek | Sıvı | 2.200 km | 4.000°C – 5.000°C | Sıvı demir, nikel |
| İç Çekirdek | Katı | 1.220 km | 5.000°C – 6.000°C | Katı demir, nikel |